تبیین سناریوهای مشارکت‌جویانه و دمکراتیک نهادی در ساختار نظام حکمروایی منطقه کلا‌نشهری تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع)

2 کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری دانشکده هنر و معماری دانشگاه بین‌الملل امام رضا

چکیده

«حکمروایی مناطق کلا‌نشهری» رویکردی نوظهور در اداره و برنامه‌ریزی شایسته، اثربخش، مردم‌سالارانه تمامی عناصر جامعه شهری در یک منطقه کلانشهری قلمداد می‌شود. در غیاب این رهیافت یکپارچه‌نگر، منطقه کلا‌نشهری تهران به‌عنوان شاخص‌ترین و بزرگ‌ترین منطقه کلا‌نشهری در ایران؛ از جمله مناطق وسیع، پراهمیتو درعین‌حال فاقد ساختارهای یک نظام حکمروایی شایسته، واجد ساختار مدیریتی یکپارچه، جاذب مشارکت شهروندی و تمرکززدا، عملاً نتوانسته است ظرفیت‌های فراوان جذب مشارکت کارآمد، مؤثر و مردم‌سالارانه شهروندان و نقش‌آفرینی نهادهای برخواسته از آرا و دیدگاه‌های آنها در این منطقه را زیر چتر یکپارچه سیاستگذاری و اجرا گرد هم آورد و عملا به منطقه‌ای بالای تفرق روزافزون سیاسی و سیاستی بدل شده است. این پژوهش با رویکرد تحلیل، توصیفی و تجویزی ضمن بررسی چالش‌های رویه‌ای و محتوایی سازوکارهای غیرمشارکت‌جویانه موجود در عرصه حکمروایی منطقه کلا‌نشهری تهران، چهار سناریو در قالب یک پیشنهاد فرایندمحور ارائه شده است که در آن ابتدا روش انتخاب غیرمستقیم مدیر منطقه کلا‌نشهری و روش انتخاب مستقیم شورای منطقه کلا‌نشهری مورد تأکید قرار گرفته و پس از ایجاد بسترهای سیاسی و اجتماعی، روش انتخاب مستقیم مدیر منطقه کلا‌نشهری و انتخاب مستقیم شورای منطقه کلا‌نشهری پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Clarification of the cooperative and institutional democratic scenarios in governance structure of Tehran metropolitan area

نویسندگان [English]

  • Ghadir Siami 1
  • Javad Vakili 2
1 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, International University of Imam Reza (AS)
2
چکیده [English]

Citizen participation in a metropolitan area means the manifestation of serious presence, active, deliberate, voluntary, effective and organized participation of society foundations (individuals, families, groups, public and private institutions and departments) in economic, social and cultural activities of individual life in order to achieve social development goals in a metropolitan reign. A concept which has been combined with metropolitan areas governance ideas as a fundamental principle for managing and planning in these areas in recent years, and applied not only in participation in the execution of plans and projects and city social and economic issues, but also in the “selection of managers of different levels of city-reigns”. Tehran metropolitan areas, as the most prominent metropolitan area in Iran; is one of the vast and important areas of Iran, in which citizen participation encountered great challenges due to the multiplicity, diversity and plurality of increased its actors. Although Council of Minsters accepted Tehran as a metropolitan are in Iran settlement (1995), lacks metropolitan governance structures and integrated, area-based and decentralized management and practically didn’t have the efficient capacity to absorb democratic participation of citizens and institutions arising from their votes and attitudes. The goal of this study is to evaluate the procedural and substantive challenges in non-cooperative mechanisms in the management and planning of this metropolitan area in Iran. Research method in this study is developmental in terms of goal and descriptive analysis in term of design. This study, by considering broad patterns of urban management and compliance and localization of patterns, administrative procedures, superior rules and geographical, historical and social situations in Tehran, suggests two scenarios with priority among four scenarios, an indirect method to elect the metropolitan area manager and direct election of metropolitan council after preparing the context for the direct election of metropolitan area manager and direct election of metropolitan council.

کلیدواژه‌ها [English]

  • metropolitan governance
  • citizen participation
  • Tehran metropolitan area

مراجع

  1. 1.آخوندی، عباس احمد، ناصر برک‌پور، ایرج اسدی، حبیب‌اله طاهرخانی، میثم بصیرت و گلزار زندی (1386). «حاکمیت شهر ـ منطقه تهران: چالش‌ها و روندها»، فصلنامه هنرهای زیبا، ش 29.

    2.آخوندی، عباس احمد، ناصر برک‌پور، ایرج اسدی، میثم بصیرت، حبیب‌اله طاهرخانی (الف 1387). «بررسی تأثیر انتخاب مستقیم شهرداران در بهبود شاخص‌های حکمروایی شهری ایران»، دوره 17، ش 46.

    3.آخوندی، عباس احمد، ناصر برک‌پور، ایرج اسدی، میثم بصیرت، حبیب‌اله طاهرخانی (ب 1387). «آسیب‌شناسی مدل اداره امور شهر در ایران»، پژوهش‌های جغرافیایی، دوره 40، ش 63.

    4.آخوندی، عباس احمد، ناصر برک‌پور، ایرج اسدی، میثم بصیرت، حبیب‌اله طاهرخانی (ج 1387). «چشم‌انداز نظام حاکمیت منطقه کلا‌نشهری تهران»، هنرهای زیبا، ش 33.

    5.آخوندی، عباس احمد و ناصر برک‌پور (1389). «راهبردهای استقرار نظام حکمروایی در منطقه کلا‌نشهری تهران»، فصلنامه راهبرد، سال نوزدهم، ش 57.

    6.اسکات، آلن (1384). شهر منطقه‌های جهانی، ترجمه پانته‌آ لطفی کاظمی، تهران، انتشارات پردازش و برنامه‌ریزی شهری وابسته به شهرداری تهران.

    7.اسماعیل‌زاده، حسن (1385). «مدیریت مناطق کلا‌نشهری: رشد و پراکنش جمعیت در مناطق کلا‌نشهری (نمونه موردی: منطقه کلا‌نشهری تهران)»، مدیریت شهری، ش 18.

    8.برک‌پور، ناصر و ایرج اسدی (1388). مدیریت و حکمروایی شهری، تهران، انتشارات دانشگاه هنر.

    9.بصیرت، میثم (1385). «مدیریت مناطق کلا‌نشهری: تجربیات جهانی حکمروایی مناطق کلا‌نشهری؛ آموزه‌هایی برای ایرانیان»، مدیریت شهری، ش 18.

    1. بصیرت، میثم، محمدمهدی عزیزی، اسفندیار زبردست و عباس‌احمد آخوندی (1391). «فرصت‌ها و چالش‌های حکمروایی کلا‌نشهری خوب در عصر جهانی‌شدن مطالعه موردی تهران»، هنرهای زیبا معماری و شهرسازی، دوره 17، ش 1.
    2. حاجی‌پور، خلیل (1387). «بررسی علل و عوامل اثرگذار در فرایند شکل‌گیری و تکوین مناطق کلانشهری»، فصلنامه هنرهای زیبا، ش 34.
    3. حمدی، کریم و شهرام امیرانتخابی (1389). «کلانشهر تهران بزرگ و چالش‌های مدیریت شهری»، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال هفتم، ش 26.
    4. رضویان، محمدتقی، فرانک سعیدی‌فرد و منا صالحی (1392). مدیریت شهری در جهان، مشهد، انتشارات دانشگاه امام رضا (ع) به نشر.
    5. سایت رسمی شهرداری منطقه 10:http://region10.tehran.ir/Default.aspx?tabid72 .
    6. سرور، هوشنگ (1386). «تجدید ساختار منطقه کلان شهری جاکارتا و ظهور یک شهر جهانی در آسیا»، نشریه جستارهای شهرسازی، ش 19 و 20.
    7. سیاف‌زاده، علیرضا و منصور بدری‌فر (1387). « ضرورت اصلاح نظام مدیریت توسعه شهری در کلانشهر تهران»، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال پنجم، ش 18.
    8. شرفی، مرجان و ناصر برک‌پور (1391). تکنیک‌های مشارکت شهروندان در برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، مشهد، به نشر.
    9. صرافی، مظفر (1379). «شهری شدن جهان و جهانی‌شدن شهرها، طرح مسئله‌ای برای جنوب»، مجله اطلاعات اقتصادی ـ سیاسی، ش 156-155.
    10. صرافی، مظفر و فضیلت توانیان (1383). «مروری بر دیدگاه‌های نظری مدیریت کلا‌نشهری، با تأکید بر جنبه‌های نهادی»، فصلنامه مدیریت شهری، ش 17.
    11. صرافی، مظفر، مصطفی مؤمنی و محمد قاسمی (1387). «ساختار و کارکرد گردشگری مذهبی فرهنگی و ضرورت مدیریت یکپارچه در کلانشهر مشهد»، مجله جغرافیای و توسعه ناحیه‌ای، 6 (1).
    12. عسگری، علی و غلامرضا کاظمیان (1385). «مدیریت مناطق کلا‌نشهری: شناخت و تحلیل نظام موجود مدیریت مجموعه‌های شهری کشور»، ش 18.
    13. علیزاده، کتایون، مرتضی رضوی‌نژاد و مینا رادفر (1392). «بررسی نقش و مشارکت مردم در اداره امور شهری نمونه موردی منطقه 10 شهرداری مشهد)»، فصلنامه مطالعات و برنامه‌ریزی شهری، سال اول، ش 1.
    14. کاظمیان، غلامرضا و نوید سعیدی رضوانی (1383). امکان‌سنجی واگذاری و وظایف جدید به شهرداری‌ها، تهران، سازمان شهرداری‌های کشور.
    15. کریمی، سرگل (1388). «نقش مدیریت محلی و شورایاری‌ها در توسعه پایدار محله‌ای ـ نمونه موردی محله اوین»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
    16. مشکینی، ابوالفضل، سهراب مؤذن و مصطفی نوروزی (1392). «ضرورت شکل‌گیری حکمروایی شهری در مدیریت شهری کلانشهر‌ها مورد مطالعه کلانشهر تهران»، اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار تهران.
    17. معاونت هماهنگی و برنامه‌ریزی شهرداری تهران (1381). «مطالعات سازمان و تشکیلات شهرداری تهران، مطالعات اجمالی شرکت‌ها و سازمان‌های شهرداری تهران»، گزارش دهم.
    18. نظریان، اصغر و محمد رحیمی (1391). «تحلیل الگوی مدیریتی شهر تهران»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، ش 81.
    19. هایلنت، هوبرت (1392). حکمروایی کلا‌نشهری ظرفیت، دمکراسی و پویایی مکان، ترجمه ایرج اسدی، تهران، نشر شهر.
    20. هویی زن، اوست (1381). «مشارکت شهروندان در طرح‌ریزی و توسعه نواحی شهری»، ترجمه ناصر برک‌پور، مجله معماری و شهرسازی، ش 49-48.
    21. یاسوری، مجید، حسین حاتمی‌نژاد و هانیه اسدزاده (1394). «بررسی علل و چگونگی تمرکزگرایی تهران در سه دهه گذشته» مجله پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 47، ش 2.
      1. Angel, S., J. Parent and D. L. Civco (2012). The Fragmentation of Urban Landscapes: Global Evidence of a Key Attribute of the Spatial Structure of Cities, 1990–2000, Environment and Urbanization, 24(1).
      2. Bourdeau-Lepage, L., J. M. Huriot and P. D. E. Gestion (2002). "Metropolisation in Warsaw: Economic Change and Urban Growth", Canadian Journal of Regional Science, 25(3).
      3. Brenner, N. (2003). "Metropolitan Institutional Reform and the Rescaling of State Space in Contemporary Western Europe", European Urban and Regional Studies, 10(4).
      4. Cullingworth, J. L. (2005). The Dictionary of Urbanism, Wiltshir: Streetwise Press.
      5. Downs, A. (1994). New Visions for Metropolitan America, Brooking Institution.
      6. Freedomhouse.org, 2015.
      7. Friedmann, J. (2004). "Strategic Spatial Planning and the Longer Range", Planning Theory and Practice, 5(1).
      8. Friedmann, J. (2006). The Wealth of Cities: Towards an Assets-based Development of Newly Urbanizing Regions. UN-Habitat Award Lecture University of British Columbia, Lecture Presented at Urban Forum 2006.
      9. Heinelt, H. and K. Zimmermann (2011). "How Can we Explain Diversity in Metropolitan Governance within a Country?", Some Reflections on Recent Developments in Germany, International Journal of Urban and Regional Research, 35(6).
      10. Hidding, M. C. and A. T. Teunissen (2002). "Beyond Fragmentation: New Concepts for Urban–rural Development", Landscape and Urban Planning, 58(2).
      11. Kunzmann, K. R. (1998). "Planning for Spatial Equity in Europe", International Planning Studies, 3(1).
      12. Lefèvre, C. (2001). "Metropolitan Government reform in Europe: Trends and Challenges", Revue Suisse de Sciences Politiques, 7(3).
      13. Nelles, J. (2012). "Regionalism Redux: Exploring the Impact of Federal Grants on Mass Public Transit Governance and Political Capacity in Metropolitan Detroit", Urban Affairs Review, 1078087412458255.
      14. O`Looney, J. (2004). "The New Home Rule: A Regionalism Alternative", Supplement or Distraction, National Civic Review, No.16.
      15. Scott, J. Allen (2001). "Globalization and the Rise of City-region, European Planning Studies, Vol. 9, No. 7.

    Shirazi, M. R. (2014). "Growth of Polynucleated Metropolis and Fragmentation of Territorial Management in the Tehran-Karaj Urban Region", International Journal of Urban Sustainable Development, 6(1).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار