بررسی سیاست هویت در دوره معاصر ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

2 دانش‌آموخته دکتری روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

چکیده

هویت ملی اصلی‌‌ترین عامل در انسجام اجتماعی و وفاق ملی در هر جامعه تلقی می‌شود. هر اندازه یک ملت از هویت محکم‌‌تر و منسجم‌تری برخوردار باشد، به همان اندازه در تحکیم پایه‌های همبستگی و وفاق اجتماعی موفق‌تر خواهد بود. عناصر هویت‌‌ ایرانی از زمان مشروطه تاکنون از سه عنصر تمدن ایران باستان، تمدن اسلامی و تمدن مدرن تشکیل شده است. چیزی که در نگاه موشکافانه به تاریخ معاصر ایران مشخص می‌شود افراط و تفریط در به‌کارگیری عوامل هویت‌‌ساز سه‌گانه فوق توسط دولت‌ها بوده است. به‌طوری‌که هیچ گاه شاهد همزیستی مسالمت‌آمیز عوامل سه‌گانه در عرصه هویت‌‌سازی نبوده‌‌ایم. معمولاً دولت‌ها با به‌کارگیری یکی از این عناصر به تضعیف دیگر عناصر هویت‌‌ساز ‌‌پرداخته و با رویکردی خصمانه آنها را «دیگری هویت» خود قلمداد می‌‌کنند. سئوال مقاله حاضر این است که نوع سیاست هویت از سوی قدرت سیاسی حاکم چه تأثیری بر ساختار احتمالی قدرت سیاسی آینده خواهد داشت؟ این مقاله با اتخاذ رویکردی تحلیلی به تاریخ معاصر ایران در پی آن است که در وهله اول به تأیید وجود این افراط وتفریط در سیاستگذاری از سوی دولت‌ها در رابطه با این عوامل سه‌گانه پرداخته و نشان دهد که این عدم تعادل در اعمال عوامل هویت‌ساز، منجر به بی‌ثباتی در هویت ملی شده است و در درجه دوم به دنبال تأکید بر این نکته است که نوع سیاست هویت از سوی قدرت سیاسی حاکم تصویر احتمالی قدرت سیاسی آینده را شکل می‌‌دهد. راه دستیابی به یک وضعیت باثبات، در کنار نهادن نگاه‌‌های کاهش‌‌گرایانه و ذاتگرایانه به هویت و در به‌کارگیری توأمان همه عوامل هویتی و رسیدن به یک اجماع است. به‌طوری که بتواند همه سلائق مشروع و قابل قبول جامعه را پوشش دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Contemporary Identity Policy in Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza َAmirzadeh 1
  • Majid Behestani 2
1
2
چکیده [English]

Every society needs national identity to reach national unity and social cohesion. More cohesion, the stronger the social consensus would be. The constitutive essences of Iranian identity from the Constitutional Revolution till now are ancient Iranian civilization, Islamic civilization, and Modern civilization. A deep study of this period has clarified the fact that all governments have applied unbalanced identity policy towards constitutive essences of identity. It is hard to find out a balanced combination between the three mentioned civilizations. The governments usually take one or two essence(s) let the third aside intentionally and introduce it inimically the otherness of his/her selfness. What are the consequences of the governments' identity policy on possible status of next political powers? With studying analytically the contemporary Iranian history, this article shows the governments' identity policies were intemperate and such unbalanced approach has led to instability in national identity. Secondly it affirms the kind of one dominant identity policy may articulate the possible status of next political power. Achieving a stable national identity requires laying away reductionist-essentialist viewpoints to identity, using simultaneously all identity essences to set up consensus. This consensus should include all legitimate and respectful interests of the society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • National Identity
  • Iran, Islam
  • Modernity
  • The Constitutional Revolution
  • Mashrouee, Pahlavi
  • Political Islam
  • Islamic Republic