الگوی توسعه اقتصادی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری اقتصاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی

چکیده

قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان «مبین نهادها و مناسبات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه ایران بر‌اساس اصول و ضوابط اسلامی»، راهگشای روشنی برای ارائه الگوی توسعه‌ای است که هم اسلامی است و هم ایرانی. در این قانون برای تمامی قلمروها اعم از سیاسی، اقتصادی و فرهنگی الگویی برای زندگی جمعی وجود دارد. این الگوها در تعامل با یکدیگر، نظام قانون اساسی برای رسیدن به جامعه آرمانی مورد نظر را شکل می‌دهند. هدف نهایی این نظام زمینه‌سازی رشد و تعالی و پیشرفت انسان و ساخته شدن «انسان کامل» است.
         وظایف اقتصادی تعیین شده برای دولت در قانون اساسی به‌گونه‌ای است که می‌توان الگوی اقتصادی قانون اساسی را «الگوی تأمین نیازهای اساسی» نامید. در این الگو دولت وظیفه دارد همه امکانات کشور را در جهت رفع نیازهای اساسی (شامل مسکن، غذا، پوشاک، بهداشت و درمان، آموزش، امکانات تشکیل خانواده، تربیت بدنی، امکان اشتغال به کار و شرایط مساوی‏ برای‏ احراز مشاغل و برخورداری‏ از تأمین‏ اجتماعی) همه افراد جامعه به‌کار گیرد. این الگو انعطاف‌پذیر، مرحله‌ای، هدفدار و قابل اندازه گیری بوده و با الگوی سیاسی و فرهنگی قانون اساسی کاملاً مرتبط است.
         همچنین با عملیاتی شدن این الگو که همان تأمین نیازهای اولیه هر انسان است شرط لازم پیشرفت فراهم می‌شود. در منطق قانون اساسی پیشرفت جامعه چیزی جز تحقق «انسان کامل» نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Islamic Republic of Iran's Constitution's Economic Development Model

نویسنده [English]

  • Meisam Pileforoush
چکیده [English]

As the manifester of cultural, social, political and economic institutions of the people of Iran based on Islamic principles and rules, the Constitution of the Islamic Republic of Iran can be the clear guide to present an Iranian-Islamic development model. This Constitution has a model for all aspects of social life like: political, economic, cultural aspects. These models in cooperation with each other, shape the Constitution system in order to reach to ideal society. The final goal of this system is to contrive the growth and promotion and development of human being that finally becomes "perfect man".
The Constitution has determined economic duties for the government in such a way that we can call the economic model of Constitution: "Satisfying Basic Needs". In this model, the Government is bound to harness all the facilities of the country to satisfy basic needs (including housing, food, clothing, hygiene, medical treatment, free education and physical training for everyone at all levels, the necessary facilities for establishment of a family for all citizens and ensuring conditions and opportunities of employment for everyone) of members of the society. This model is flexible, phased, targeted and measurable and is completely related to the political and cultural model of the Constitution. Whenever this model, which is the satisfaction of basic needs of each person, is performed, the required condition for improvement is provided. In Constitutional logic, improvement is nothing but the realization of "the perfect man".

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Islamic Republic Constitution
  • Development Model
  • Iranian-Islamic
  • Government’s duties
  • Basic Needs
  1. الوانی، سید‌مهدی (1388). فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی، چاپ هفتم، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
  2. امام خمینی (1370). صحیفه نور، ج 5 و 19، تهران، وزارت فرهنگ ارشاد اسلامی.
  3. پیله‌فروش، میثم (1386). معرفی و نقد نظریات عدالت اقتصادی بر‌اساس معیارهای نیاز، کارآمدی، مسئولیت فردی و کانتکس، تهران، مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق (ع).
  4. جعفری، عبداله (1381). راز متن، تهران، آفتاب توسعه.
  5. دانایی‌فر، حسن و دیگران (1388). روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران، انتشارات صفار ـ اشراقی.
  6. رضوی، مهدی (1382). اصول طراحی سیستم‌ها، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
  7. زاهدی، محمدرضا (1385). توسعه و نابرابری، تهران، انتشارات مازیار.
  8. صدر، سیدمحمدباقر (1383). اقتصاد‌‌نا،‌ قم، بوستان کتاب.
  9. صورت مشروح مذاکرات قانون اساسی (1364). تهران، مجلس شورای اسلامی.
  10. علی بابایی، داود (1384). بیستو پنج سال در ایران چه گذشت؟ (از بازرگان تا خاتمی): جلد یک از بنی‌صدر تا شورای موقت ریاست جمهوری، تهران، نشر امید فردا.
  11. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1368و1358).
  12. لیارد، پی. ار. جی. و ا. ا. والترز (1986). تئوری اقتصاد خرد، ترجمه عباس شاکری، تهران، نشر نی.
  13. کیوانفر، شهرام (1390). مبانی تفسیر قانون، تهران، شرکت سهامی انتشار.
  14. گریفین، کیت (1388). راهبردهای توسعه اقتصادی، ترجمه حسین راغفر و محمد‌حسین هاشمی، چاپ چهارم، نشر نی.
  15. هانت، دایانا (1386). نظریه‌های اقتصادی توسعه، تحلیلی از پارادایم‌های رقیب، ترجمه غلامرضا آزاد ارمکی، نشر نی.

16. Adelman, Irma (1986). "A Poverty-Focused Approch to Development Policy" in P. John Lewis and Valeriana (eds.), Development Strategies Reconsidered, New Brunswick.

17. Paul Streeten and et al. (1981). First Thing First: Meeting Basic Needs in the Developing Countries, New York, Oxford University Press.

18. ILO (1976). Employment, Growth and Basic Needs: A one-World Problem, Geneve, ILO.