The Reinvestigation of the Basics of the Payment of Compensation for Natural Disasters by the State Based on the Floods in March 2019 in Aqqala

Document Type : Research Paper

Author

Assistant Professor, Department of Law and Theology, Golestan University;

Abstract

A state’s civil responsibility is one of the most widespread, challenging and disputed issues in the world. Whether or not states are responsible for recompensing citizen damages in natural disasters requires a legal and jurisprudential basis in the Iranian legal system. If such a basis does not exist then according to the "principle of non-responsibility", the state cannot be held responsible for compensating citizens.
By employing a descriptive, analytical and library method, this paper has separated the different causes of flood damage from each other and has analyzed the basis and scope of the government's responsibility in compensating for damages caused by each factor separately. To achieve this goal, the flood which took place in March of 2019 in Aqqala is a suitable and comprehensive case in which to study the factors and basis of compensation for natural disasters.
The main aim of this research is to understand how the government's responsibility to compensate for damages caused by different sources of damage in natural disasters can be established.
According to the findings of this study, the state's responsibility to compensate for flood damages in the northern area of the city of Aqqala city can be proven as its responsibility can be analyzed based on the fault theory of responsibility, thus the government is obliged to compensate for the damages of each citizen in its entirety. Furthermore, for the flood caused in the central area of the city, the state has no legal responsibility to compensate for the damages caused by the flood to those residing next to or around the river. A moral and social responsibility does of course exist but the state has limited legal responsibility for damages to inhabitants of the areas near the river. In addition, according to traditional theories of civil responsibility, the state has no legal responsibility towards the damages caused by the flood in the southern area of Aqqala as no fault or error can be attributed to the state. However newer theories and social, economic and ethical considerations, suggest that the state compensate for these damages.

Keywords

Main Subjects

References

  1. ابـن‌بابویـه (شیخ صدوق)، محمـد بـن علـی (1413). مـن لا یحضـره الفقیـه، دفتـر انتشـارات اسـلامی وابسـته بـه جامعـه مدرسـین حـوزه علمیـه قـم.
  2. اسماعیلی، محسن (1389). قوه قاهره، تهران، انتشارات سروش.
  3. اکبری، موسی‌الرضا (1384). «مفهوم مسئولیت مدنی اشخاص حقوقی»، مجله دادرسی، ش 50.
  4. السان، مصطفی (1387). «نظریه مسئولیت مدنی دولت در قبال حوادث طبیعی»، پژوهش حقوق و سیاست، ش 24.
  5. امامی، سیدحسن (1383). حقوق مدنی، تهران، اسلامیه.
  6. امامی، محمد و مشتاق زرگوش (1386). «اصل قانون بودن مسئولیت مدنی دولت»، پژوهشنامه حقوق و علوم سیاسی، ش 7.
  7. امامی، محمد، سیدمجتبی واعظی و مریم رستمی (1400). «تأملی بر استثنائات مسئولیت مدنی دولت در نظام حقوقی ایران»، پژوهش‌‌های نوین حقوق اداری، ش 6.
  8. امیرارجمند، اردشیر و مشتاق زرگوش (1388). «تقصیر در حقوق مسئولیت مدنی دولت؛ مطالعه تحلیلی - تطبیقی»، مجله تحقیقات حقوقی، ش 49.
  9. باریکلو، علی‌رضا (1387). مسئولیت مدنی، تهران، نشر میزان.
  10. بهرامی احمدی، حمید (1388). مسئولیت مدنی، تهران، میزان.
  11. بهرامی احمدی، حمید و اعظم علم‌خانی (1393). «مبانی مسئولیت مدنی دولت در قبال آلودگی‌های زیست‌محیطی»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، سال 3، ش 7.
  12. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1357). دائره المعارف حقوق مدنی و تجارت، ج1، تهران، بنیاد راستاد.
  13. جلیلی، محدثه و محمد فکری (1398). «دلایل و پیامدهای سیل گلستان»، مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری، قابل بازیابی از:

https://uupload.ir/view/گزارش_نهایی_ریاست_جمهوری_15.7.98__s87j.docx/.

  1. حسینی، سید‌محمد (1394). «مسئولیت تبعی دولت در جبران ضررهای بلاجبران وارده به شهروندان»، فصلنامه تحقیقات حقوقی آزاد، دوره 8، ش 288.
  2. حیاتی، علی‌عباس (1398). «بررسی و نقد قانون مسئولیت مدنی در حقوق موضوعه کنونی ایران»، پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، ش 12.
  3. خسروپناه، عبدالحسین (1382). گستره شریعت، قم، دفتر نشر معارف.
  4. خسروی، وحید (1397). مسئولیت مدنی نهادهای دولتی، تهران، انتشارات قانونیار.
  5. دانش‌نهاد، محمد (1398). مبانی ضمان (مسئولیت مدنی) دولت از منظر قواعد فقه اسلامی، تهران، مؤسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام.
  6. رجبی‌زاده، یوسف، سیدعلی ایوب‌زاده و عبدالرضا ظهیری (1398). «بررسی سیل استان گلستان در سال 1398-1397 و ارائه راهکارهای کنترل و مدیریت آن در آینده»، اکوهیدرولوژی، ش 4.
  7. رحمانی، زهره (1393). «مسئولیت حقوقی دولت در بلایای طبیعی»، پژوهش‌های حقوقی، ش 25.
  8. رستمی، ولی و علی بهادری جهرمی (1388). «مسئولیت مدنی دولت»، پژوهش‌نامه حقوق اسلامی، دوره 10، ش 29.
  9. ریاحی، نوربخش (1397). «مبانی نظری مصونیت و مسئولیت مدنی دولت»، حقوق اسلامی، ش 58.
  10. زرگوش، مشتاق (1388الف). «مبانی نظری مصونیت و مسئولیت در مسئولیت مدنی دولت»، حقوق عمومی، ش 5.
  11. --- (1388ب). «مسئولیت مدنی دولت در بلایای طبیعی»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، ش 22.
  12. --- (1389الف). مسئولیت مدنی دولت؛ قواعد عمومی (جلد اول: ساختار و ارکان)، تهران، میزان.
  13. --- (1389ب). مسئولیت مدنی دولت؛ قواعد عمومی (جلد دوم: مبانی و اصول)، تهران، میزان.
  14. --- (1392). حقوق اداری: مسئولیت مدنی دولت و کارکنان آن (قواعد اختصاصی)، تهران، جنگل، جاودانه.
  15. سامانی، احسان و سیدحسن وحدتی شبیری (1400). «تحلیل فقهی حقوقی مسئولیت مدنی دولت نسبت به اعمال زیانبار حاکمیتی در قبال شهروندان»، پژوهش‌های نوین حقوق اداری، ش 6.
  16. سرتیپ‌زاده، رحمت‌الله و مجتبی غفاری (1397). «مبانی فقهی و اسلامی مسئولیت مدنی دولت (جبران خسارت) در حقوق ایران»، کنفرانس ملی اندیشه‌های نوین و خلاق در مدیریت، حسابداری، مطالعات حقوقی و اجتماعی.
  17. سلیمانی، الهه (1398). «بررسی و تحلیل وقایع سیل فروردین‌ماه سال 1398 (2. از دیدگاه زیست‌محیطی)»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، گزارش پژوهشی شماره 16435.
  18. شریف رضی، محمد‌بن‌حسین (1379). نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، مشهور.
  19. صالحی مازندرانی، محمد (1394). «مطالعه تطبیقی مبنا و ماهیت مسئولیت مدنی»، حقوق تطبیقی، ش 103.
  20. صفایی، سیدحسین (1351). دوره مقدماتی حقوق مدنی: تعهدات و قراردادها
  21. --- (1364). «قوه قاهره یا فورس ماژور»، مجله حقوقی، ش‌ 3.
  22. --- (1375). مقالاتی درباره حقوق مدنی و حقوق تطبیقی، تهران، نشر میزان.
  23. عباسیان احمدی، صمد (1393). «مسئولیت مدنی دولت در فرض قوه قاهره در حقوق ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور، تهران مرکز.
  24. عمیدزنجانی، عباسعلی (1382). موجبات ضمان؛ درآمدی بر مسئولیت مدنی و اسباب و آثار آن در فقه اسلامی، تهران، نشر میزان.
  25. عیسائی تفرشی، محمد، محمدرضا شرافت‌پیما و محمود صادقی (1386). «تأثیر همراهی قوه قاهره با تقصیر خوانده بر مسئولیت مدنی»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 11، ش 4.
  26. غمامـی، مجیـد (1376). مسـئولیت مدنـی دولـت نسـبت بـه اعمـال کارکنـان خـود، تهـران، نشـر دادگسـتر.
  27. فرنام، علی و سارا حمیدپور (1398). «بررسی و تحلیل وقایع سیل فروردین‌ماه سال 1398 (5. سیلاب و خسارت‌های وارده بر بخش مسکن و شهرسازی)»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، گزارش پژوهشی شماره 16436.
  28. کاتوزیان، ناصر (1365). فلسفه حقوق، ج1، تهران، به‌نشر.
  29. --- (1369). حقوق مدنی (ضمان قهری– مسئولیت مدنی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  30. --- (1378). الزام‌های خارج از قرارداد، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  31. --- (1386). الزام‌های خارج از قرارداد: ضمان قهری، مسئولیت مدنی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  32. کلینی، محمدبن یعقوب‌بن‌اسحاق (1407). الکافی، تهران، دار‌الکتب الإسلامیه.
  33. مرتضوی، سیدضیاء (1396). «بایستگی گسترش مسئولیت مدنی دولت در قوانین موجود»، دین و قانون، ش 16.
  34. ملکوتی، رسول (1396). مسئولیت مدنی دولت، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد.
  35. مؤتمنی طباطبائی، منوچهر (1373). حقوق اداری، تهران، انتشارات سمت.
  36. موسوی، سیدحمیدرضا و مریم بیات (1397). «تحلیل مسئولیت مدنی دولت از منظر فقه امامیه»، مطالعات حقوق، ش 21.
  37. مولائی، آیت (1399). «موانع و چالش‌های اعمال مسئولیت مدنی دولت در ایران»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 50، ش‌ 4.
  38. مهرا، نسرین (1399). مسئولیت دولت در جبران خسارت قربانیان کرونا، فصلنامه تحقیقات حقوقی، (ویژه‌نامه حقوق و کرونا)، دوره 23.
  39. هوشمند فیروزآبادی، حسین، حسین جاور و طاها زرگریان (1399). «مسئولیت مدنی دولت در قبال رفتار زیان‌بار حاکمیتی»، حکومت اسلامی، ش‌ 96.
  40. یزدانیان، علیرضا (1394). «گام‌هایی در طرح مسئولیت مدنی دولت ناشی از فعل شخصی، فعل اشیا و فعل غیر در حقوق ایران و فرانسه»، مطالعات حقوق خصوصی، سال 45، ش 3.
  41. هیئت ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها (1398الف). «گزارش نهایی؛ روایت، تحلیل، درس‌آموخته‌ها و پیشنهادها»، قابل بازیابی از:

https://nfr.ut.ac.ir/file/download/page/1618643322-final-report.pdf.

  1. هیئت ویژه گزارش ملی سیلاب‌ها (1398ب). «گزارش نهایی کارگروه حقوقی»، قابل بازیابی از:

https://nfr.ut.ac.ir/file/download/page/1618664653-legislative-working-group.pdf.

Files

Share

How to cite

Statistics