تحلیل کیفرشناختی مجازات اعدام در قانون مبارزه با مواد مخدر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفه

2 کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان

چکیده

سال‌های متمادی است که مجازات اعدام در جرائم مواد مخدر در نظام حقوقی ایران وجود دارد و در قبال محکومان اعمال می‌شود. این مجازات در قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام و اصلاحیه این قانون در سال‌های 1376 و 1389 در موارد متعددی پیش‌بینی شده است. با توجه به اعدام تعداد بسیار زیادی از مجرمان مواد مخدر و همچنین میزان وقوع جرائم مواد مخدر در طول سال‌های اجرای این قانون، این سؤال مطرح می‌شود که آیا کیفر اعدام توانسته است اهداف مجازات‌ها به‌ویژه هدف بازدارندگی عام را محقق کند؟ آنچه از ملاحظه واقعیات جامعه و آمارهای رسمی ارائه شده برمی‌آید این است که موفقیت کیفر اعدام در قانون مبارزه با مواد مخدر در تأمین اهداف مجازات‌ها با تردید جدی مواجه است. در این پژوهش، با دیدی تحلیلی و به‌صورت کتابخانه‌ای، مجازات اعدام در این قانون از منظر کیفرشناختی بررسی شده و عدم کارایی و ناتوانی آن در تأمین اهداف مجازات‌ها، عدم تناسب این کیفر با برخی رفتارهای مجرمانه موجود در قانون مزبور و نقض اصول حاکم بر مجازات‌ها به‌دلیل وضع و اجرای اعدام به اثبات رسیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Penological Analysis of the Death Penalty in the Anti Drug laws

نویسندگان [English]

  • Hassan Poorbafeani 1
  • Amin Masaeli 2
1 P
2 R
چکیده [English]

There has been the death penalty for drug offenses in Iran legal system for many years and applied for convicts. This penalty have been predicted in numerous cases in the Anti Drug laws passed in Convenient Council in 1988 and its modified version in 1997 and 2010. Considering the execution of a large number of drug offenders and incidence of drug-related offenses, during the years that the law has been implemented, a question arises: Has the death penalty achieved the goals of punishments and public prevention, in particular? Social realities and official statistics that have been presented, show that success of the death penalty in Anti Drug laws is doubtful in achieving the goals of  punishment. In this study, with the analytical view, the death penalty in Anti Drug laws has been investigated from the perspective of penological and failure of death penalty in fulfilling the goals of punishment has been proven. Also inappropriateness of death penalty with some criminal behaviors in the law and violation of principles of punishments has been proven.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Death Penalty
  • Penalty Goals
  • Drugs
  • Anti Drug laws
  • Penology
1. قرآن کریم.
2. اداره کل زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی استان خوزستان (1377). «کندوکاوی پیرامون زندانیان مواد مخدر در استان خوزستان».
3. اداره کل مطالعات و پژوهش‌های ستاد مبارزه با مواد مخدر (1377). «تأثیر اعدام در روند مبارزه با مواد مخدر در استان کرمان (1376-1367)».
4. اکبری، حسین (1379). «مطالعه نظری ـ عملی کیفر مرگ در حقوق مواد مخدر ایران»، همایش بین‌المللی علمی ـ کاربردی جنبه‌های مختلف سیاست جنایی در قبال مواد مخدر، جلد اول، نشر روزنامه رسمی کشور.
5. اکبری، عباسعلی (1393). «بررسی و نقد سیاست جنایی حاکم بر جرائم مواد مخدر در ایران با تأکید بر اصلاحیه سال 1389 قانون مبارزه با مواد مخدر»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال پنجم، ش 2.
6. آشوری، محمد (1379). «نتیجه‌گیری کلی همایش بین‌المللی علمی ـ کاربردی جنبه‌های مختلف سیاست جنایی در قبال مواد مخدر»، همایش بین‌المللی علمی ـ کاربردی جنبه‌های مختلف سیاست جنایی در قبال مواد مخدر، جلد اول، نشر روزنامه رسمی کشور.
7. بولک، برنار (1384).کیفرشناسی، ترجمه علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ دوم، تهران، انتشارات مجد.
8. پرادل، ژان (1381). تاریخ اندیشه‌های کیفری، ترجمه علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
9. پوربافرانی، حسن (1392). «بایدها و نبایدهای جرم‌انگاری در حقوق کیفری ایران»، مجلس و راهبرد، سال بیستم، ش 75.
10. پوربافرانی، حسن و رئوف رحیمی (1395). «مطالعه تطبیقی جرم شکنجه در حقوق ایران و کنوانسیون منع شکنجه»، مجله حقوقی دادگستری، سال هشتاد، ش 93.
11.خوانساری، سیداحمد (1364). جامع المدارک فی شرح مختصرالنافع، جلد پنجم، چاپ دوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
12. رحمدل، منصور (1385). «تحولات سیاست جنایی تقنینی و قضایی ایران در‌زمینه مجازات اعدام در جرائم مواد مخدر»، مجله جامعه‌شناسی ایران، سال هفتم، ش 1.
13. زراعت، عباس (1392). حقوق کیفری مواد مخدر، چاپ اول، تهران، انتشارات ققنوس.
14. ساکی، محمدرضا (1391). مواد مخدر و روان‌گردان از دیدگاه علوم جنایی و حقوق بین‌الملل، چاپ اول، تهران، انتشارات جنگل.
15. سالنامه آماری ستاد مبارزه با مواد مخدر (1379).
16. ستاد مبارزه با مواد مخدر (1379). کندوکاوی پیرامون نواقص قانون مبارزه با مواد مخدر، اداره کل حقوقی، امور قوانین و مجلس ستاد مبارزه با مواد مخدر.
17. شیکر، دیوید (1393). مفهوم و ماهیت مجازات، ترجمه حسین آقایی جنت‌مکان، چاپ اول، تهران، انتشارات جنگل.
18. صانعی، پرویز (1371). حقوق جزای عمومی، جلد دوم، چاپ چهارم، تهران، انتشارات گنج دانش.
19. صلاحی، جاوید (1382). کیفرشناسی، چاپ سوم، مشهد، نشر سحوری.
20. علیوردی‌‌نیا، اکبر (1387). «تبیین جامعه‌شناختی دستگیری‌های مرتبط با مواد مخدر مطالعه موردی استان مازندران»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال هفتم، ش 28.
21. غلامی، حسین (1382). تکرار جرم بررسی حقوقی ـ جرم شناختی، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
22. _____ (1394). کیفرشناسی، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
23. قناد، فاطمه (1379). «بررسی تناسب میان جرم و مجازات در جرائم مواد مخدر در نظام حقوقی ایران»، همایش بین‌المللی علمی ـ کاربردی جنبه‌های مختلف سیاست جنایی در قبال مواد مخدر، جلد اول، نشرروزنامه رسمی کشور.
24. کاتوزیان، ناصر (1377). فلسفه حقوق، جلد اول، چاپ اول، تهران، شرکت سهام انتشارات.
25. گودرزی، محمدرضا (1381). «نقدی بر سیاست جنایی دولت در مبارزه با مواد مخدر»، مجله اصلاح و تربیت، ش 21.
26. محقق‌داماد، سید‌مصطفی (1379). قواعد فقه (بخش جزایی)، چاپ اول، تهران، مرکز نشر علوم انسانی.
27. مرعشی، سید‌محمدحسین (1379). «مبانی فقهی مواد مخدر»، همایش بین‌المللی علمی ـ کاربردی جنبه‌های مختلف سیاست جنایی در قبال مواد مخدر، جلد اول، نشر روزنامه رسمی کشور.
28. میرزای قمی، ابی القسم بن حسن (1396ق). جامع الشتات، جلد دوم، چاپ اول، تهران، منشورات شرکت رضوان.
29. نوربها، رضا (1390). زمینه حقوق جزای عمومی، چاپ سی و دوم، تهران، انتشارات گنج دانش.
30. ‌هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (1379). متن سخنرانی در همایش بین‌المللی علمی ـ کاربردی جنبه‌های مختلف سیاست جنایی در قبال مواد مخدر، جلد اول، تهران، نشر روزنامه رسمی کشور.
31. هود، راجر و هویل کرولین (1391). مجازات مرگ، ترجمه فراز شهلایی، چاپ اول، تهران، انتشارات نگاه بینه.
32. یزدیان جعفری، جعفر (1391)، چرایی و چگونگی مجازات، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
33. Amnesty International (2014). Death Sentences and Executions 2013, First Published, London, United Kingdom, Index: Act 50/001/2014.
34. Amnesty International Global Reports (2016). Death Sentences and Executions 2015, First Published, London, UK, Index: Act 50/348/2016.
35. Council of the Europe (1983). Protocol No. 6 to the European Convention for the Protection on Human Rights and Fundamental Freedoms Concerning the Abolition of the Death Penalty, as Amended by Protocol No. 11, Strasbourg, 28.IV.
36. _____ (2002). Protocol No. 13 to the European Convention for the Protection on Human Rights and Fundamental Freedoms Concerning the Abolition of the Death Penalty in All Circumstances, Vilnius, 3.V.2002.
37. Hood, Roger and Carolyn Hoyle (2008). The Death Penalty: A World Wide Perspective, Oxford University Press.
38. Katz, Leo, Michael Moor and Stephan Morse (1999). Foundations of Criminal Law, New York, Oxford University Press.
39. Pinto, S. (2015). Is the Death Penalty the Answer to Drug Crime?, Amnesty International, available at: www.amnesty.org
40. Protocol to the American Convention on Human Rights to Abolish the Death Penalty, Adopted by the General Assembly of the Organization American States in 1990.
41. Protocol No. 6 to the European Convention on Human rights, Adopted by Council of the Europe in 1983.
42. Protocol to the American Convention on Human Rights to Abolish the Death Penalty (1990). Adopted by the General Assembly of the Organization American States.
43. Schonsheck, Jonathan (1994). On Criminalization: An Essey in the Philosphy of the Criminal Law, Netherland, Kluwer Academic Publishers.
44. Second Optional Protocol to the International Convenant on Civil and Political Rights, Aiming at the Abolition of the Death Penalty (1989). Adopted and Proclaimed by General Assembly Resolution 44/128 of 15 December.
45. www.amnesty.org
46. www.dchq.ir/images/shohada
47. www.isna.ir/news/95050108387
48. www.khabaronline.ir/detaile/525858/society/judiciary
49. www.namehnews.ir/fa/news/352774/