بررسی کارایی فنی و بهره‌وری صنایع استان آذربایجان غربی با استفاده از روش‌های پارامتریک و ناپارامتریک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی ارومیه

2 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه مفید

3 کارشناس ارشد مهندسی صنایع سیستم‌های اقتصادی ـ اجتماعی، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه الغدیر تبریز

4 کارشناس ارشد مهندسی صنایع ـ صنایع، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی ارومیه

چکیده

امروزه برای افزایش رشد اقتصادی به‌دلیل محدود بودن عوامل تولید، راهی جز ارتقای کارایی و بهره‌وری وجود ندارد و گام نخست برای انجام این مهم، اندازه‌گیری دقیق این شاخص‌هاست. برای سیاستگذاری‌های دقیق‌تر و برنامه‌ریزی‌های کاربردی، علاوه‌بر سنجش‌های اقتصادی در مقیاس کشوری، نیاز به اندازه‌گیری و تحلیل شاخص‌ها در سطوح جزئی‌تر مانند منطقه‌ای و استانی نیز ضروری به نظر می‌رسد. بنابراین در این مطالعه بر آن شدیم تا با اندازه‌گیری کارایی و بهره‌وری صنایع استان آذربایجان غربی (شامل کدهای دورقمی دربرگیرنده 10 گروه تولیدی) در دوره زمانی 1389-1381، براساس آخرین اطلاعات موجود این گام را عملی سازیم. محاسبات کارایی و بهره‌وری با دو روش پارامتریک (اقتصادسنجی) SFA و روش ناپارامتریک (تحلیل پوششی داده‌ها) DEA با استفاده از داده‌های تابلویی انجام گرفته است. نتایج بررسی و تجزیه و تحلیل نشانگر آن است که علاوه‌بر پایین بودن میزان کارایی در اکثر زیرگروه‌های بخش صنعت، رشد آن نیز بسیار کم بوده است. همچنین تغییرات کارایی در طول سال‌های مورد بررسی دارای نوسانات بسیار شدیدی بوده است. از دیگر نتایج پژوهش، تأیید این نکته است که رتبه‌بندی با استفاده از دو رویکرد مورد مطالعه، تابع تولید کاب ـ داگلاس در SFA و رویکرد CCR در DEA نتایج تقریباً یکسانی را به دست می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examining Technical Efficiency and Productivity of Industries in Western Azerbaijan Using the Parametric and Nonparametric Methods

نویسندگان [English]

  • Rahim Dabbagh 1
  • Babak kouhileilan 2
  • Leyla Javaherian 3
  • Mahshid Latifi 4
1
2
3
4
چکیده [English]

Nowadays, due to restrictions in production supplements, the best way to improve economic growth is to increase the productivity and efficiency. Firstly, these indexes need to be measured precisely. For more specific policy making and practical policies, it’s necessary to have economic evaluations on national scale, in addition to economic index measurements and analyses on lower scales like local and provincial scales.
So this paper is going to make it practical based on final available information by measuring efficiency and productivity of industries in Western Azerbaijan, including top10 groups of industry whose ISIC codes are placed between 15 and 34, from 2002 till 2010.
Efficiency and productivity have been calculated by applying two methods; Stochastic Frontier Analysis (SFA) which is a parametric method in econometrics, and the Data Envelopment Analysis (DEA), used as a non-parametric method by means of panel data. Results of analysis indicate that in addition to low productivity in most industry subgroups, their growth is extremely low. Besides, the efficiency change in the mentioned period is along with intensive fluctuations. Furthermore, the research results confirm the fact that ranking based on two studied approaches, SFA and DEA approaches, give approximately the same outcomes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Technical Efficiency
  • SFA
  • Data Covering Analysis
  • Industry of western Azerbaijan

مراجع

آماده، حمید، علی امامی میبدی و علی آزادی‌نژاد (1388). «رتبه‌بندی استان‌های کشور از لحاظ کارایی فنی بخش صنعت با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها». مجله دانش و توسعه (علمی پژوهشی)، سال 16، ش 29.
ابریشمی، حمید و لیلی نیاکان (1389). «اندازه‌گیری کارایی فنی نیروگاه‌های حرارتی کشور به روش تحلیل مرزی تصادفی (SFA) و مقایسه تطبیقی با کشورهای منتخب در حال توسعه»، فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، سال هفتم، ش 26.
اصفهانی، محمدنصر و عبداله رضوی (1389). «بررسی و مقایسه کارایی و بهره‌وری شرکت‌های خودروسازی با روش تحلیل پوششی داده‌ها (DEA)»، نشریه علمی پژوهشی مدیریت فردا، سال نهم، ش 25.
امامی میبدی، علی (1384). اصول اندازه‌گیری کارایی و بهره‌وری، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، چاپ دوم.
ـــــــــــــــ (1379). اصول اندازه‌گیری کارایی و بهره‌وری (علمی و کاربردی)، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
امینی، علیرضا و شهرام مصلی (1390). «نقش سرمایه انسانی از نوع تجربه در بهره‌وری کل عوامل: مطالعه موردی کارگاه‌های بزرگ صنعتی ایران». فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال نوزدهم، ش 57.
دباغ، رحیم (1385). بررسی تجربیات کشورهای منتخب در ارتقای بهره‌وری بخش بازرگانی، مؤسسه مطالعات پژوهش‌های بازرگانی، گروه پژوهش‌های کنترل کیفیت.
رحیمی سوره، صمد و حسین صادقی (1383). «عوامل مؤثر بر کارایی و اقتصاد مقیاس در رهیافت‌های پارامتری و ناپارامتری؛ مطالعه موردی طرح‌های مرتع‌داری در ایران»، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
زراء‌نژاد، منصور و ابراهیم انواری (1384). «کاربرد داده‌های ترکیبی در اقتصادسنجی»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد، دوره دوم، ش 4.
سالنامه آماری استان آذربایجان غربی، 1389-1381.
سلیمی‌فر، مصطفی (1384). «بهره‌وری عوامل تولید و میزان به‌کارگیری آنها در صنایع بزرگ استان خراسان»، تحقیقات اقتصادی، ش 70.
صادقی، مسعود و مصطفی عمادزاده (1382). «برآورد سهم سرمایه انسانی در رشد اقتصادی ایران»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، ش 17.
فقیه نصیری، مرجان، بهاره عریانی، امیررضا سوری و علیرضا گرشاسبی (1389). «مقایسه کارایی سرپرستی‌های پست بانک ایران با استفاده از دو روش ناپارامتری و پارامتری»، پژوهش‌نامه علوم اقتصادی (علمی پژوهشی)، سال دهم، ش 2 پیاپی (39).
فطرس، محمدحسن، محمدرضا دهقانپور و بابک ده موبد (1391). «تأثیر بهره‌وری بر رشد اقتصادی صنایع تولیدی ایران با رهیافت داده‌های ترکیبی»، فرایند مدیریت توسعه، ش 1، پیاپی 79.
قطمیری، محمدعلی و جعفر قادری (1375). «اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر بهره‌وری در صنایع ایران (1350-1372)»، دومین کنگره ملی بهره‌وری ایران، تهران، انتشارات وزارت صنایع.
عسگری، حشمت‌اله (1389). «تحلیل بهره‌وری در صنایع استان ایلام»، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، ش 62.
مومنی، منصور (1385). مباحث نوین تحقیقی در عملیات، تهران، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
میرجلیلی، حسین، عباس میردهقان و سعید دهقان خاوری (1389). «بررسی و تعیین کارایی صنایع استان یزد با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها»، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال هجدهم، ش 54.
Banker, R.D., R.F. Charnes and W.W. Cooper (1984). "Some Models for Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis", Management Science, Vol. 30.
Charnes, A., W.W. Cooper and E. Rhodes (1978). "Measuring the Efficiency of Decision-making units," European Journal of Operational Research, Vol. 2.
Cullinane, Kevin, Teng-Fei Wang, Ji Ping and Song Dong-Wook (2006). "The Technical Efficiency of Container Ports: Comparing Data Envelopment Analysis and Stochastic Frontier Analysis, Transportation Research Part A, 40 (2006).
Elatroush, Ibrahim Mosaad (2011). Measuring Efficiency for Egyptian Textile and Apparel Industry Using Stochastic Frontier Analysis and Data Envelopment Analysis, Unpublished Doctoral thesis, City University London.
Odeck, James, Svein Brathen (2011). A Meta-analysis of DEA and SFA Studies of the Technical Efficiency of Seaports: A Comparison of Fixed and Random-Effects Regression Models, Transportation Research Part A, 46 (2012).
Margono, Heru and Subhash C. Sharma (2004). "Efficiency and Productivity Analyses of Indonesian Manufacturing Industries", Discussion Papers, Paper 25.
Mousaei, Masoumeh and Khalid Abdul Rahim (2009). Efficiency Analysis on Iran’s Industries, Quarterly Journal of Quantitative Economics, 6 (2).
Kumbhakar, S. C. and C.A.K. Lovell (2000). Stochastic Frontier Analysis, Cambridge University Press, New York.
www.mimt.gov.ir

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار